Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Σαπωνοποίηση (ψυχρή μέθοδος)"

Τελευταία αναθεώρηση της 13:54, 10 Νοεμβρίου 2015

Ένας οδηγός για σαπωνοποίηση με την ψυχρή μέθοδο

Υλικα

λαδια (υγρα-στερεα)

καυστικο νατριο (ποτασα)

αποσταγμενο νερο

αιθεριο ελαιο

χρωστικες

Εξοπλισμος

κατσαρολα

πιρεξ/πλαστικο δοχειο

θερμομετρο

ζυγαρια

χειρομιξερ

γαντια/γυαλια για προστασια

ΠΡΟΣΟΧΗ: Σκευη και εργαλεια που θα χρησιμοποιησετε και θα ερθουν σε επαφη με το καυστικο νατριο θα πρεπει να τα κρατησετε στην ακρη για χρηση αποκλειστικα σαπωνοπαραγωγικη. Επισης, το δερμα σας δεν πρεπει να ερθει σε επαφη με το καυστικο νατριο οποτε φορεστε γαντια/γυαλια και αποφυγετε τις αναθυμιασεις που προκαλουνται όταν ρίχνετε το καυστικό νάτριο στο νερό. Καθώς το καυστικό νάτριο λιώνει μέσα στο νερό παράγεται θερμότητα. Το καυστικό νάτριο επιπλέον διαβρώνει τα μέταλλα γιαυτό και είναι πιο απλό να χρησιμοποιούμε γυάλινα πλαστικά σκεύη.

waste: εγώ πάντως χρησιμοποιώ το ίδιο μιξερ χειρός τόσο για φαί όσο και για σαπούνι. Το ίδιο ισχύει και για το μεγάλο γυάλινο μπωλ που τα ανακατεύω όλα μέσα. Γενικά τόσο το καυστικό νάτριο όσο και το σαπούνι που μένει μετά πλένονται πολύ εύκολα, στην ουσία δεν χρειάζονται καν σαπούνι, γιατί είναι σαπούνι (και μάλιστα πολύ σκληρό/αλκααλικό). Αν θέλετε επιπλέον σιγουριά μπορείτε να τους ρίξετε λίγο ξυδάκι αφού τα καθαρίσετε καλά για να αδρανοποιήσει τυχων υπολείματα.

Λαδια, ποια λαδια;

Ολα τα λαδια ειναι καλοδεχουμενα στη συνταγη. Το σημαντικο ειναι πως καθενα τους συντελει στις τελικες ιδιοτητες του σαπουνιου: σκληροτητα, καθαρισμος, ποσο αφρωδες και κρεμωδες θα ειναι κλπ. Ετσι, η εγνοια μας ειναι ποια λαδια θα επιλεξουμε για να πετυχουμε το αποτελεσμα που προτιμαμε. Για παραδειγμα, συνταγη με μονο ηλιελαιο θα δωσει σαπουνι μαλακο και λιγο αφρωδες. Αν το θελουμε περισσοτερο αφρωδες, βαζουμε φοινικελαιο ή λαδι καρυδας. Η ευχερεια στην επιλογη λαδιων ερχεται με τις πρωτες προσπαθειες οποτε -κανενα αγχος- ξεκιναμε με μια συνταγη που βρισκουμε και ειναι δοκιμασμενη.

Μετά από μια δοκιμή που έκανα με χρησιμοποιημένα λάδια κουζίνας, τα αποτελέσματα δεν ήταν τόσο ενθαρρυντικά καθώς στο τελικό σαπούνι περνάει μια κάποια οσμή (ίσως επειδή κάποια λάδια παραμένουν λάδια από την υπερλίπανση. Οπότε αυτό που θα πρότεινα θα ήταν: α) να μην κάνετε υπερλίπανση σε σαπούνι με χρησιμοποιημένα λάδια, άρα να το χρησιμοποιήσετε μετά για απορυπαντικά κλπ β) να μη χρησιμοποιείτε λάδια που έχουν τηγανίσει φαγητά που μυρίζουν. Πχ το λάδι της φριτέζας από τις πατάτες είναι εμφανές πως αποτελεί ιδανική λύση, αλλά δεν θα ήμουν σίγουρος για το λάδι που τηγανήσατε τα παναρισμένα μπακαλιαράκια. Απλά εγώ δεν είχα τέτοια "καθαρά" χρησιμοποιημένα λάδια καθώς δεν έχω φριτέζα και τις πατάτες μου τις τηγανίζω με ελάχιστο λάδι. γ) να χρησιμοποιήσετε τη θερμή μέθοδο χωρίς υπερλίπανση. Η θερμή μέθοδος είναι ίδια με την ψυχρή αλλά όταν φτάσεις στο trace το ρίχνεις στην κατσαρόλα να σιγοβράσει ανακατέβοντας. Μόλις το σαπούνι φτάσει στη μορφή ημιδιαφανούς τζέλ, ρίξτε φρέσκο λαδάκι για υπερλίπανση, ανακατέψτε, καλουπώστε και την επόμενη μέρα το σαπούνι θα είναι έτοιμο προς χρήση.

Αν έχετε κάνει δικές σας δοκιμές με χρησιμοποιημένα λάδια, γράψτε τις εμπειρίες σας.

Θερμομετρα, μιξερ, ζυγαριες..;

Παιζουμε με καυστικο νατριο οποτε χρειαζομαστε ακριβεια στη δοσολογια και στη θερμοκρασια κατα την μειξη του με αλλα υλικα. Το τελικο βημα, πριν το καλουπωμα του σαπουνιου, απαιτει να ανακατεψουμε το μειγμα μεχρι η συσταση του να φτασει σε συγκρεκριμενο επιπεδο. Αυτο μπορει να επιτευχθει ειτε μια κουταλα και μιαμισαωρο ανακατεμα (δωρακι το πιασιμο των μυων του καλου χεριου) ειτε με χειρομιξερ που σε ενα τεταρτακι κανει τη βαρια δουλεια.

Τα 'χω ολα στον παγκο. Ξεκιναω;

Πρωτο βημα ειναι να ζυγισουμε και να εχουμε ετοιμα ολα τα υλικα: νερο, λαδια, καυστικο νατριο, αιθεριο ελαιο. Τις ποσοτητες τους τις υπολογιζουμε με ενα εργαλειο (http://www.soapcalc.net/calc/soapcalcwp.asp) που του δινουμε τα ειδη και το ποσοστο των λαδιων που θα βαλουμε και μας επιστρεφει τις τελικες ποσοτητες.

Ξεκιναμε με την αναμειξη του νερου με το καυστικο νατριο. Το κανουμε πρωτο γιατι θα χρειαστει χρονος να κρυωσει για να το αναμειξουμε αργοτερα με τα λαδια.

Σε ενα πλαστικο/πιρεξ δοχειο βαζουμε πρωτα το νερο και μετα ριχνουμε το καυστικο νατριο. Το δευτερο θα προκαλεσει αμεσως αυξηση θερμοκρασιας στο μειγμα (εχω μετρησει μεχρι 85-90 βαθμους κελσιου) οποτε θα πρεπει το δοχειο να ειναι ανθεκτικο. Το αφηνουμε στην ακρη να κρυωσει (οι βιαστικοι μπορουν να το περικυκλωσουν εξωτερικα με κρυο νερο ή παγακια) και παμε για λαδωμα.

Επειτα, βαζουμε τα λαδια μας (υγρα ή/και στερεα αναλογα με την συνταγη) σε μια κατσαρολα και τα ζεσταινουμε/λιώνουμε. Ο στοχος μας ειναι, πριν την αναμειξη του μειγματος νερου-καυστικου νατριου και λαδιων, τα δυο μερη να εχουν την ιδια θερμοκρασια, μεταξυ 35 και 45 βαθμων Κελσιου.

Μετραμε τις θερμοκρασιες των μειγματων και, οταν αυτες ειναι μεσα στο παραπανω ευρος, ριχνουμε το μειγμα νερου-καυστικου νατριου στη κατσαρολα που εχουμε τα λαδια μας.

Χειρονακτισσα

Το ανακατεμα του μειγματος που εχουμε πλεον ειναι μια απαιτητικη διαδικασια για οποια επιθυμει να ακολουθησει την χειρονακτικη μεθοδο. Εδω, το χειρομιξερ γινεται εξαιρετικα χρησιμο και γρηγορευει την απαιτουμενη διαρκεια απο μιαμιση -περιπου- ωρα σε ενα τεταρτο/εικοσαλεπτο.

Ανακατευουμε μεχρι η συσταση του μειγματος να ειναι αρκετα παχυρεστη ωστε, οταν ριξουμε μια μικρη ποσοτητα του απο μικρη αποσταση πισω στο μειγμα, να αφηνει ενα εμφανες ιχνος πριν ομογενοποιηθει με το υπολοιπο.

Τωρα ειναι η καταλληλη στιγμη για να ριξουμε στο μειγμα τα επιπλεον υλικα που εχουμε στην συνταγη μας, στην ποσοτητα που γραφει η συνταγη: αιθερια ελαια, χρωστικη, βοτανα κλπ. Συνεχιζουμε για λιγο το ανακατεμα.

Τοσα χρονια καλουπωτης..

Πλεον χρειαζομαστε το αγαπημενο μας καλουπι για να χυσουμε το ετοιμο σαπουνι. Αυτο μπορει να ειναι οποιαδηποτε στερεη κατασκευη που δινει το σχημα που θελουμε: μια μαγειρικη φορμα (από σιλικόνη, γιατί οι μεταλλικές οξειδώνονται), ενα καλουπι που φτιαξαμε στο γειτονικο ξυλουργειο, ενα κυλινδρικο χαρτονι που εμεινα απο ρολο χαρτιου, ενα πλαστικο πλαισιο απο συσκευασια της αγορας κοκ. Διαλεγουμε το καλουπι μας, εφαρμοζουμε στην εσωτερικη επιφανεια αντικολλητικο χαρτι (οκ, λαδοκολλα), χυνουμε το σαπουνι μας και ομαλοποιουμε την επιφανεια του μεσα στο καλουπι.

Σε θελω σκληρο

Σκεπαζουμε την ανοιχτη επιφανεια του καλουπιου (χαρτι ή πλαστικο κανει την δουλεια) και μετα το τυλιγουμε ολο με πετσετες ή κατι μαλλινο, με κατι δηλαδη που θα διατηρει την θερμοτητα.

Το αφηνουμε σε μια ακρη για 1-2 μερες. Αυτος ειναι αρκετος χρονος για να εχουμε ενα στερεο πλεον σαπουνι, ετοιμο για τεμαχισμα στο σχημα που μας ειναι βολικο.

Τεμαχισμα και ωριμανση

Βγαζουμε το σαπουνι απο το καλουπι και το κοβουμε σε κομματια. Τα τοποθετουμε σε ενα ησυχο μερος, π.χ. πανω απο τα ντουλαπια της κουζινας (ευκαιρια για ξεσκονισμα?), διαχωρισμενα και ασκεπαστα.

Αν το σαπούνι είναι πολύ μαλακό κατά το ξεκαλούπωμα (πχ κάνει ζέστη), τότε ένα τρυκ είναι να βάλουμε όλη τη φόρμα στην κατάψυξη από το προηγούμενο βράδυ. Μόλις βγεί από την κατάψυξη η εξωτερική επιφάνεια θα λιώσει πρώτη κι έτσι θα είναι πιο εύκολο να βγει από το καλούπι. Ταυτόχρονα, όσο το σαπούνι είναι ακόμα παγωμένο, αρχίστε το τεμάχισμα διότι θα είναι πιο εύκολο σε μαλακό σαπούνι

Απο εδω, μετραμε 2 μήνες περίπου μέχρι η σαπωνοποιηση να ολοκληρωθει. Αυτο ειναι το ελαχιστο διαστημα, περισσοτερη αναμονη δεν θα επηρεασει το αποτελεσμα μας.

Προς το τελος αυτου του διαστηματος θα παρατηρησουμε στο εξωτερικο των σαπουνιων καποιες ασπρες επιφανειες, ειναι η καυστικη σοδα που εχει αποβληθει κατα την διαδικασια της σαπωνοποιησης. Πριν χρησιμοποιησουμε τα σαπουνια, ξυνουμε αυτες τις επιφανειες και ειμαστε ετοιμοι για την χειροποιητη καθαριοτητα!

Συνταγες

Δυο δοκιμασμενες συνταγες, οι αναλογιες αντιστοιχουν για συνολικο βαρος λαδιων 500ml και 750ml αντιστοιχα.

350ml ηλιελαιο

150ml φοινικελαιο

190ml αποσταγμενο νερο

65γρ. καυστικο νατριο

0,25γρ. αιθεριο ελαιο

&

600ml ελαιολαδο

75ml φοινικελαιο

75ml λαδι καρυδας

285ml αποσταγμενο νερο

100γρ. καυστικο νατριο

0,38γρ. αιθεριο ελαιο

Κοιτα τι εκανες!

Στο προσκηνιο η πρωτη συνταγη, πισω η δευτερη